Rò động mạch màng cứng biểu hiện rất đa dạng do sự nối thông trực tiếp từ động mạch cảnh trong và hoặc cảnh ngoài vào tĩnh mạch màng não cứng (Dural arterioveinous fistular- DAVF). Chiến lược điều trị bệnh này khác với dị dạng thông động tĩnh mạch não (brain arterioveinous malformation- BAVM). Trong nút mạch điều trị BAVM, tĩnh mạch dẫn lưu phải được bảo vệ đến khi nút hết động mạch nuôi thì trong DAVF, tĩnh mạch màng cứng có thể nút tắc ngay khi còn nhiều động mạch nuôi. Chúng tôi giới thiệu một trường hợp nút mạch DAVF phức tạp với chiến lược nút tắc tĩnh mạch dẫn lưu..

Bài liên quan

Bệnh nhân nam, 37 tuổi, phát hiện dị dạng động tĩnh mạch màng cứng hai vị trí ở hội lưu xoang tĩnh mạch và xoang tĩnh mạch dọc trên.

Hình 1. chụp động mạch đốt sống phải cho thấy nhiều nhánh tiểu não sau và nhánh tủy cổ thông với xoang tĩnh mạch màng não cứng tại hội lưu các xoang

Hình 2. Động mạch chẩm, nhánh của động mạch cảnh ngoài bên phải thông trực tiếp với xoang tĩnh mạch. Chú ý thấy hình ảnh trào ngược dòng máu từ hội lưu đi lên xoang dọc trên

Hình 3. Ngoài ra còn nhiều nhánh từ động mạch cảnh ngoài hai bên thông trực tiếp với xoang dọc trên. Phim chụp nhờ hai catheter 4F đặt vào động mạch cảnh ngoài hai bên chụp đồng thời

Hình 4. Các nhánh của động mạch cảnh ngoài thông trực tiếp với xoang dọc trên, nguồn chính từ động mạch thái dương nông, màng não giữa

Hình 5. chụp thì muộn không thấy hiện hình xoang tĩnh mạch dọc trên, hội lưu các xoang, xoang sigma… toàn bộ tuần hoàn tĩnh mạch não không đi theo đường chính mà theo các xoang tĩnh mạch đá, xoang bướm đỉnh, tĩnh mạch Labber về tĩnh mạch cảnh ngoài và tĩnh mạch đá dưới hai bên

Với hình thái dị dạng động mạch màng cứng có dòng trào ngược tĩnh mạch vào tĩnh mạch vỏ não. Nguồn dị dạng cả động mạch cảnh ngoài, cảnh trong (không có hình đi kèm) và động mạch đốt sống. Xếp loại Cogna II, Barrow D. Bệnh nhân được chọn nút tắc luồng thông theo đường động mạch.

Hình 6. Luồng bóng qua đường tĩnh mạch đi vào xoang ngang, bơm bóng để ngăn hóa chất nút mạch đi về theo đường tĩnh mạch. Catheter nút mạch Onyx đi đường động mạch chẩm. Mục đích nút mạch tắc xoang tĩnh mạch màng cứng và tắc động mạch chẩm

Tiếp tục đưa bóng lên đầu dưới của xoang dọc trên, nút tắc xoang này bằng Onyx đi qua đường động mạch màng não giữa.

Hình 7. Onyx lấp đầy xoang ngang và xoang dọc trên, trào ngược vào các động mạch dị dạng cấp máu vào xoang màng cứng

Hình 8. chụp kiểm tra sau nút mạch từ hai động mạch cảnh trong

Hình 9. Chụp kiểm tra sau nút mạch từ động mạch cảnh chung trái

Kết luận

Khác với chiến lược nút dị dạng động tĩnh mạch não (BAVM), nút rò động mạch màng cứng có thể nút tắc tĩnh mạch ngay từ đầu.

Về hình ảnh, ca can thiệp có kết quả rất “hài lòng” (satisfied results) nhưng để đánh giá tiến triển lâu dài cần phải chụp DSA mạch não sau 3 tháng và 9 tháng. Có nhiều trường hợp luồng thông nhỏ sẽ tái lập và tạo thành một dị dạng rò động mạch màng cứng mới.

DR NGUYỄN NGỌC CƯƠNG

ĐIỀU TRỊ NÚT MẠCH RÒ ĐỘNG MẠCH – MÀNG CỨNG PHỨC TẠP

BỆNH LÝ RÒ ĐỘNG MẠCH – MÀNG NÃO CỨNG