Bệnh nhân nữ, 60 tuổi, xuất hiện điếc tiếp nhận bên phải từ vài tháng nay. Các thăm khám về thần kinh bình thường, không có tiền sử viêm tai.

Phim chụp CT xương đá.

Hình 1. Lát axial, cắt qua ống bán khuyên bên. Chú ý sự khác biệt về “đảo xương trung tâm”  của ống bán khuyên bên bên phải (a) và bên trái (b).

            Trong các dị tật bẩm sinh của mê đạo tai trong thì dị dạng ống bán khuyên bên rất thường gặp. Trong đó, dị tật nhẹ nhất và rất hay gặp ngay cả ở người bình thường là đảo xương trung tâm kích thước nhỏ (ile d’os central).

Các ống bán khuyên khi cắt ngang sẽ thấy một đường ống chứa dịch với đảo xương ở trung tâm hình thái khá tròn giống như một hòn đảo! khi đảo xương này kích thước nhỏ đồng nghĩa với tăng kích thước của ngoại dịch lympho trong mê đạo màng làm ảnh hưởng đến lưu thông dịch trong mê đạo. Triệu chứng biểu hiện là điếc và rối loạn tiền đình, mức độ nhiều hay ít phụ thuộc vào độ nhỏ của đảo xương và việc có các dị dạng phối hợp không.

Những dị dạng nhỏ của đảo xương không kèm dị tật khác rất thường gặp và dễ bị bỏ qua, bệnh nhân có thể biểu hiện triệu chứng điếc và/hoặc rối loạn tiền đình ở tuổi trưởng thành hay thậm chí ở người già. Việc điều trị thường không cải thiện được triệu chứng cho bệnh nhân, tuy nhiên giúp chẩn đoán nguyên nhân và tiên lượng khả năng hồi phục của điều trị để giải thích bệnh nhân.

Hình 2. diện tích của đảo xương trung tâm đo được 5mm2. Nhỏ hơn so kích thước bình thường (> 7 mm2)

Hình 3. (a) các số đo bình thường trên lát cắt axial 1) các kích thước của tiền đình, 2) đường kính đảo xương trung tâm không nhỏ hơn 3 mm; 3) diện tích đảo xương trung tâm phải từ 7-14 mm2 ; 4) đường kính ống bán khuyên không lớn hơn 1,6 mm. (b) trên tiêu bản mô học với độ phóng đại tương tự trên cắt lớp để đối chiếu những gì nhìn thấy trên CT so với mô học: 1) mào thần kinh nhận cảm vị trí; 2,3,4) ống bán khuyên bên; 4) ống bán khuyên sau; 6) tiền đình. (ảnh chụp trong sách imagerie de l’oreille et l’os temporal của Pr Veillon- France)

 

DR NGUYỄN NGỌC CƯƠNG